Piylənmə, fəsadları və müalicəsi

Piylənmə, fəsadları və müalicəsi

• 63 baxış sayı
• 20 Dekabr 2024

Piylənmə Fəsadları və Müalicəsi: Sağlamlıq Üçün Vacib Addımlar

Piylənmə, dünyada ən geniş yayılan sağlamlıq problemlərindən biridir və həm fiziki, həm də psixoloji olaraq insanları mənfi təsir altına alır. Bədən kütlə indeksi (BMI) 30 və ya daha yüksək olan şəxslər piylənmə ilə qarşı-qarşıya qalır. Piylənmə yalnız bir estetik problem deyil, eyni zamanda ciddi sağlamlıq fəsadlarına da yol açır. Bu bloq yazısında, piylənmənin fəsadlarını və müalicə üsullarını ətraflı şəkildə araşdıracağıq.

Piylənmənin Fəsadları

Piylənmə bədəninizdə ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Bu fəsadlar həm daxili orqanlarınızı, həm də ümumi həyat keyfiyyətinizi təsir edə bilər. Aşağıda piylənmənin səbəb olduğu bəzi əsas fəsadlar yer alır:

1. Şəkərli Diabet (Tip 2)

Piylənmə, insulin müqavimətini artıraraq şəkərli diabetin inkişafına yol aça bilər. İnsulin, bədənin şəkəri emal etməsini təmin edən bir hormondur. Piylənmə zamanı yağ hüceyrələri, insulinin düzgün işləməsini maneə törədərək qan şəkərinin səviyyəsinin yüksəlməsinə səbəb olur. Bu, şəkərli diabetin inkişafına gətirib çıxarır.

2. Ürək-Damar Xəstəlikləri

Piylənmə, ürək xəstəlikləri və yüksək qan təzyiqi riskini artırır. Yağların yığılması qan damarlarında sıxılmalara və arteriyaların daralmasına səbəb ola bilər. Bu da ürək infarktı, inme və digər ürək-damar problemlərinin inkişafını artırır.

3. Yuxu Apnesi

Piylənmə, yuxu apnesi (yuxuda nəfəsin dayanması) kimi problemlərə səbəb ola bilər. Artıq çəki, boyun və digər hissələrdəki piylər tənəffüs yollarını daraltır, bu da nəfəs alma çətinliklərinə və yuxunun keyfiyyətinin aşağı düşməsinə gətirib çıxarır.

4. Osteoartrit

Ağır piylənmə, sümüklər üzərində əlavə təzyiq yaradır və bu, oynaqlarda ağrılara, şişkinliklərə və uzun müddətli problemlərə səbəb ola bilər. Xüsusilə diz və bel oynaqları daha çox təsirlənir. Osteoartrit, xüsusən yaşla əlaqədar olaraq meydana gələn bir xəstəlikdir.

5. Xərçəng Riski

Piylənmə bəzi xərçəng növlərinin riskini artırır. Bunlar arasında məmə xərçəngi, qaraciyər xərçəngi, bağırsaq xərçəngi və böyrək xərçəngi yer alır. Yağ toxumalarının çoxalması, bədəndə iltihab proseslərini gücləndirir ki, bu da xərçəng hüceyrələrinin inkişafına şərait yaradır.

6. Psixoloji Problemlər

Piylənmə yalnız fiziki sağlamlığa deyil, həm də psixoloji sağlamlığa təsir edir. Şəxslər tez-tez öz bədənləri ilə əlaqədar özünə inamsızlıq, depressiya və narahatlıq hissi keçirirlər. Sosial təcrid və təhqir də psixoloji sağlamlığı daha da pisləşdirə bilər.

Piylənmənin Müalicəsi

Piylənmənin müalicəsi çoxşaxəlidir və hər bir fərd üçün fərdi yanaşma tələb edir. Piylənmənin müalicəsi üçün bir neçə əsas üsul mövcuddur:

1. Sağlam Qidalanma

Piylənmənin müalicəsinin əsasını düzgün qidalanma təşkil edir. Şəkərli və yağlı qidaların məhdudlaşdırılması, tərəvəzlər, meyvələr, tam taxıllar və zeytun yağı kimi sağlam yağların artırılması faydalıdır. Porsiya ölçülərinə diqqət yetirmək və aşırı kalorili qidaları azaltmaq piylənmənin qarşısını alır.

• Yüksək lifli qidalar: Tərəvəzlər, meyvələr, paxlalılar və tam taxıllar sindirimi yavaşladır və toxluq hissi yaradır.
• Az yağlı proteinlər: Balıq, toyuq və yumurta kimi az yağlı proteinlər piylənməni azaltmağa kömək edir.

2. Fiziki Aktivlik

Piylənmənin idarə edilməsində fiziki aktivlik çox önəmlidir. Hər gün ən azı 30 dəqiqə orta intensivlikdə fiziki aktivlik, yağların yandırılmasına və əzələ kütləsinin artırılmasına kömək edir. Kardio məşqləri (qaçış, üzgüçülük, velosiped sürmə) və güc məşqləri (ağırlıq qaldırma) piylənmənin müalicəsində effektivdir.

3. Davranış Terapiyası

Davranış terapiyası, insanlar arasında sağlam vərdişlər inkişaf etdirmək və emosional yedikləri idarə etmək üçün vacibdir. Bu terapiya, insanların qida seçimlərini və həyat tərzini dəyişdirmələrinə kömək edir. Psixoloji dəstək, stress və yemək arasında əlaqəni anlamağa və idarə etməyə kömək edə bilər.

4. Dərman Müalicəsi

Bəzi hallarda, piylənmənin müalicəsi üçün dərmanlar istifadə oluna bilər. Bu dərmanlar, yağların əmilimini azaldır və ya iştahı tənzimləyir. Lakin, dərmanlar yalnız həkimin təyinatı ilə və sağlam qidalanma ilə birləşdirilərək istifadə edilməlidir.

5. Cərrahi Müdaxilə

Şiddətli piylənmə hallarında, müalicə üsulları arasında cərrahi müdaxilələr də yer alır. Mədə balonu və ya mədə kiçiltmə əməliyyatları, mədənin tutumunu azaldaraq insanların daha az yemələrini təmin edir. Bu cərrahi müdaxilələr, yalnız digər müalicə üsulları ilə nəticə əldə edilmədikdə təklif olunur.

Piylənmənin Qarşısını Necə Almaq Olar?

Piylənmənin qarşısını almaq üçün sağlam həyat tərzini qorumaq vacibdir. Düzgün qidalanma, mütəmadi fiziki fəaliyyət və stressin idarə edilməsi, piylənmənin qarşısını almağa kömək edəcəkdir. Aşağıdakı məsləhətlər piylənmənin qarşısını almaqda faydalıdır:

• Düzgün qidalanma: Şəkərli və yağlı qidalardan çəkinin, təbii və sağlam qidaları seçin.
• Fiziki aktivlik: Hər gün 30 dəqiqə idman etmək, sağlam çəkini qorumağa kömək edir.
• Yuxu və istirahət: Yaxşı bir yuxu rejimi, bədənin düzgün işləməsini və enerji balansını saxlamağa kömək edir.

Nəticə

Piylənmə, ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb olan bir vəziyyətdir. Lakin düzgün müalicə və həyat tərzi dəyişiklikləri ilə piylənmə idarə oluna bilər və bu sağlamlıq problemlərinin qarşısı alınar. Sağlam qidalanma, fiziki aktivlik və psixoloji dəstək, piylənmənin müalicəsində əsas faktorlar arasındadır. Əgər piylənmə ilə bağlı problemləriniz varsa, həkiminizlə məsləhətləşərək, ən uyğun müalicə planını hazırlamaq vacibdir.