Böyrəküstü vəzi xəstəlikləri

Böyrəküstü vəzi xəstəlikləri

Böyrəküstü Vəzilər – Endokrinoloqdan Ətraflı Məlumat

Böyrəküstü vəzilər insanın endokrin sisteminin vacib orqanlarından biridir. Bu vəzilər hormon sintezi və qana ifrazı vasitəsilə maddələr mübadiləsini, stresə reaksiyanı, qan şəkərinin səviyyəsini, piy və karbohidrat balansını tənzimləyir. Onlar həmçinin ürək-damar, mədə-bağırsaq sistemi və sinir sistemi ilə sıx əlaqədə fəaliyyət göstərir.

Böyrəküstü Vəzilərin Quruluşu

Böyrəküstü vəzilər maraqlı quruluşa malikdir – biri üçbucaq, digəri yarımdairə formasındadır. Onlar nazik fibroz kapsulda yerləşir. Üst hissə – qabıq maddəsi cinsi hormonlar, steroid və kortikosteroidlərin ifrazına cavabdehdir. Daxili – beyin maddəsi isə sinir hüceyrələri ilə zəngindir və adrenalin, noradrenalin və dopamin kimi katexolaminlər ifraz edir.

Böyrəküstü Vəzi Fəaliyyətinin Pozulması

Endokrinoloqlar böyrəküstü vəzi problemlərini iki əsas qrupa ayırır:

  • Hipofunksiya – vəzinin fəaliyyəti zəiflədikdə (səbəblər: vərəm, qansızma, amiloidoz və s.). Bu zaman hormon əvəzedici müalicə tələb olunur.
  • Hiperfunksiya – vəzinin həddindən artıq aktivliyi, adətən şişlər səbəbilə yaranır. Əksər hallarda invaziv müalicə tələb olunur və sonradan hormon terapiyası ömürlük davam etdirilir.

Böyrəküstü Vəzi Xəstəliklərinin Əlamətləri

Əlamətlər əsasən hansı hormonun disbalansda olmasından asılıdır, lakin ümumi simptomlar bunlardır:

  • Davamlı yorğunluq və halsızlıq
  • Əzələ zəifliyi və qıcıqlılıq
  • Yuxu pozğunluqları
  • Dərinin müxtəlif hissələrində (əl, dirsək və s.) hiperpiqmentasiya

Diqqət! Kəskin böyrəküstü vəzi çatışmazlığı (adrenal kriz) həyati təhlükəli olub, təcili tibbi müdaxilə tələb edir.

Diaqnostika Metodları

Endokrinoloq böyrəküstü vəzilərdə pozuntu şübhəsi olduqda aşağıdakı müayinələri təyin edir:

  • Sidik və qan analizləri (hormon səviyyəsi)
  • USM və MRT müayinələri
  • Multispiral kompüter tomoqrafiyası (ən informativ üsul)
  • Şüa diaqnostikası – sintiqrafiya (qabıq və beyin strukturlarının araşdırılması)
  • Bədxassəli şiş şübhəsi olduqda laparoskopiya

Böyrəküstü Vəzi Xəstəliklərinin Müalicəsi

Müalicə xəstəliyin tipindən asılıdır. Əgər konservativ üsullar kifayət etmirsə, hormon əvəzedici terapiya və ya cərrahi müdaxilə tətbiq olunur. Erkən diaqnoz qoyulduqda böyrəküstü vəz xəstəlikləri uğurla müalicə edilə bilər. Xalq təbabəti reseptləri yalnız həkim nəzarəti ilə və əsas müalicəyə əlavə olaraq istifadə oluna bilər.

Böyrəküstü vəzi ilə bağlı şikayətləriniz var?
Gecikmədən təcrübəli endokrinoloq ilə Əlaqə saxla və sağlamlığını qoru.

Tez-tez verilən suallar

  • Böyrəküstü vəzi ilə bağlı problemim olsa hara müraciət etməliyəm?

    Böyrəküstü vəzi xəstəlikləri endokrin sistem pozğunluqlarıdır və onların düzgün müalicəsi yalnız endokrinoloq həkim tərəfindən aparılır.

    Əgər sizdə hormonal pozğunluq, təzyiq dəyişiklikləri, səbəbsiz yorğunluq və ya adrenal xəstəlik əlamətləri varsa, vaxt itirmədən endokrinoloq Dr. Aytən Babaxanovaya müraciət edin.
    Endokrinoloqla Əlaqə saxlayın və sağlamlığınızı qoruyun.

  • Böyrəküstü vəzi nədir və hansı funksiyaları yerinə yetirir?

    Böyrəküstü vəzi böyrəklərin üstündə yerləşən kiçik, lakin çox vacib endokrin vəzidir. O, kortizol, adrenalin, aldosteron və digər hormonları ifraz edərək orqanizmdə stressə cavab, qan təzyiqi, su-duz balansı və maddələr mübadiləsini tənzimləyir.

  • Böyrəküstü vəzi xəstəlikləri necə müalicə olunur?

    Hormonal terapiya ilə çatışmayan hormonların bərpası
    Dərman müalicəsi ilə artıq hormonların azaldılması
    Cərrahi müdaxilə (şiş və ya digər ciddi patologiyalar zamanı)
    Pəhriz və həyat tərzi dəstəyi

  • Böyrəküstü vəzi xəstəlikləri necə müəyinə olunur?

    Endokrinoloq tərəfindən aparılan müayinə:
    Qanda kortizol, aldosteron, ACTH və digər hormon testləri
    Qanda şəkər və elektrolitlərin yoxlanılması
    MRT və ya KT müayinəsi ilə böyrəküstü vəzinin görüntülənməsi
    Genetik analizlər (lazım olduqda)

  • Böyrəküstü vəzi xəstəliklərinin simptomları hansılardır?

    Səbəbsiz yorğunluq və zəiflik
    Tez-tez təzyiqin yüksəlməsi və ya düşməsi
    Çəki dəyişikliyi (artma və ya kəskin arıqlama)
    Qan şəkərində dalğalanmalar
    Dərinin qaralması (hiperpigmentasiya)
    Əsəbilik, yuxusuzluq, əhval dəyişiklikləri

  • Ən çox rast gəlinən böyrəküstü vəzi xəstəlikləri hansılardır?

    Addison xəstəliyi – böyrəküstü vəzin kortizol və aldosteron ifrazının azalması
    Kușinq sindromu – kortizolun artıq ifrazı
    Adrenal şişlər – xoş və ya bədxassəli ola bilər
    Feoxromositoma – adrenalin və noradrenalin hormonlarının həddindən artıq ifrazı
    Konjenital adrenal hiperplaziya – genetik səbəblərlə hormon pozğunluğu

Aytən Babaxanova haqqında

Endokrinoloq Dr. Aytən Babaxanova ilə əlaqə

Digər xəstəliklər