Zob Xəstəliyinin Qidalanmaya Təsiri

Zob Xəstəliyinin Qidalanmaya Təsiri

• 03 Aprel 2025

Zob Xəstəliyinin Qidalanmaya Təsiri: Hansı Qidalar Tiroidi Dəstəkləyir?

Zob xəstəliyi, tiroid bezinin normaldan artıq və ya az işləməsi ilə əlaqəli bir vəziyyətdir. Tiroid bezinin düzgün işləməsi bədənin metabolizmasını tənzimləyir, buna görə də bu bezin sağlamlığı ümumi bədən sağlamlığı üçün olduqca vacibdir. Qidalanma, tiroid bezinin funksiyalarını dəstəkləməkdə mühüm rol oynayır. Uşaqlarda və böyüklərdə tiroid xəstəliklərinin müalicəsi, dərmanlardan əlavə düzgün qidalanmanı da tələb edir. Bu yazıda, zob xəstəliyi və tiroid funksiyalarını yaxşılaşdırmaq üçün hansı qidaların istehlak edilməsinin vacib olduğunu araşdıracağıq.

Tiroid Bezi və Onun Funksiyaları

Tiroid bezi boyunda yerləşir və tiroid hormonlarını (T3 və T4) istehsal edir. Bu hormonlar orqanizmin enerji istehsalını, metabolizmasını və inkişafını tənzimləyir. Tiroid bezinin düzgün işləməməsi, bədənə müxtəlif təsirlər göstərə bilər, məsələn:

• Hipotiroidizm (tiroid bezinin az fəaliyyəti): Çəki artımı, yorğunluq, depressiya, və yavaşlama kimi əlamətlərə səbəb ola bilər.

• Hipertiroidizm (tiroid bezinin çox fəaliyyəti): Çəki itkisi, sinirlilik, tərləmə və sürətli ürək döyüntüləri kimi problemlər yaradır.

Tiroid funksiyasının düzgün işləməsi üçün düzgün qidalanma çox vacibdir. Bəzi qidalar tiroid bezinin sağlamlığını dəstəkləyə bilər, bəziləri isə onun işini poza bilər.

Tiroidi Dəstəkləyən Qidalar

1. Yodlu Qidalar

   • Yod, tiroid hormonlarının istehsalında əsas rol oynayır. Yod çatışmazlığı, tiroid bezinin funksiyasını pozaraq zob xəstəliyinə səbəb ola bilər. Yodlu qidalar tiroidin sağlamlığı üçün vacibdir.

   • Yodlu qidalar: Dəniz məhsulları (balıqlar, krevetlər, yosunlar), yodlu duz, süd məhsulları, yumurta və yodlu su.

2. Selenyum Tərkibli Qidalar

   • Selenyum, tiroid bezinin normal fəaliyyətini təmin edən vacib bir mineral olub, həmçinin antioksidant xüsusiyyətlərə malikdir. Selenyum, tiroid hormonlarının aktivliyini dəstəkləyir və tiroid xəstəliklərindən qorunmağa kömək edir.

   • Selenyum tərkibli qidalar: Braziliya qozu, günəbaxan toxumu, qara fasulye, balıq (xüsusilə tunça balığı), yumurta və tam taxıl məhsulları.

3. C vitamini və Antioksidantlar

   • C vitamini və digər antioksidantlar tiroid bezinin sağlamlığını qorumağa kömək edir. Onlar hüceyrələrin zərərdən qorunmasına və tiroidin sağlam işləməsinə dəstək verir.

   • C vitamini tərkibli qidalar: Portağal, limon, çiyələk, kivi, brokoli, qırmızı bibər.

4. Omega-3 Yağ Turşuları

   • Omega-3 yağ turşuları, iltihabın qarşısını alır və tiroidin funksiyalarını dəstəkləyir. Bu yağ turşuları, həmçinin ümumi sağlamlığı və ürək-damar sistemini yaxşılaşdırmağa kömək edir.

   • Omega-3 tərkibli qidalar: Balıq (somon, sardina, tuna), chia toxumu, kətan toxumu, qoz.

5. D vitamini

   • D vitamini, tiroid funksiyalarını yaxşılaşdırır və tiroid xəstəlikləri riskini azaldır. D vitamini çatışmazlığı, həmçinin autoimmun tiroid xəstəlikləri (məsələn, Hashimoto tiroiditi) ilə əlaqələndirilir.

   • D vitamini tərkibli qidalar: Günəş işığı, yumurta sarısı, sardina balığı, süd məhsulları (əgər D vitamini ilə zənginləşdirilibsə), qaraciyər.

6. Çinko Tərkibli Qidalar

   • Çinko, tiroid hormonlarının istehsalına təsir edən vacib bir mineraldır. Çinkonun çatışmazlığı tiroid pozğunluqlarına səbəb ola bilər.

   • Çinko tərkibli qidalar: Qırmızı ət, toyuq, dəniz məhsulları, paxlalılar (qara fasulye, noxud), çərəzlər (qoz, fıstıq), tam taxıl.

Tiroidi Zədələyən Qidalar

Bəzi qidalar tiroid bezinin funksiyalarına zərər verə bilər, xüsusilə, bu qidalar çox miqdarda istehlak edildikdə. Bu qidaların arasında:

• Goitrogenlər: Goitrogenlər tiroidin fəaliyyətini poza bilər və xüsusilə çiy halda istehlak edildikdə tiroid xəstəliklərinə səbəb ola bilər. Bunlar yodun udulmasına mane olur və tiroid bezini zəiflədir.

  • Goitrogenlər tərkibli qidalar: Brokoli, kələf, kələm, kolza (raps yağı), soya və soya məhsulları (tofu, tempeh).

  Yod çatışmazlığı ilə əlaqədar goitrogenlərin istehlakı azaldılmalıdır. Lakin, goitrogenlər bişirildikdə və ya düzgün şəkildə hazırlanırsa, təsirləri minimal olur.

• Soyadan Zəngin Qidalar: Soyada tiroid funksiyalarını zəiflədən maddələr mövcuddur. Soyanın çox miqdarda istehlakı, tiroid hormonlarının istehsalını azaldaraq hipotiroidizm riskini artıra bilər.